Huyết Áp Thấp: Nguyên Nhân và Cách Chữa Trị, Ngăn Ngừa
Đánh giá bài viết
Bệnh huyết áp thấp có thể xảy ra ở mọi đối tượng, đặc biệt là người già hoặc đang gặp các vấn đề khác về sức khỏe (bị nhiễm trùng nặng, mất máu, sốc phản vệ,…). Khi khởi phát sẽ có những biểu hiện như hoa mắt, chóng mặt, giảm tập trung, buồn nôn,…. Cần can thiệp kịp thời để tránh chuyển biến nặng hoặc gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Huyết áp thấp là gì? Nguyên nhân gây bệnh?
Huyết áp thấp là một trong những bệnh lý phổ biến có liên quan đến tim mạch và được xác định khi huyết áp ở tâm thu nhỏ hơn 90 mmHg hoặc chỉ số huyết áp tâm trương không trên 60 mmHg.
Bệnh được chia làm hai dạng. Đó là huyết áp sinh lý, xuất phát từ các yếu tố như gia đình hoặc đang sống tại các vùng núi cao và huyết áp bệnh lý, gây ra bởi sự suy giảm các chức năng thận, tim hoặc do suy giảm những hoạt động ở tuyến giáp, khiến cho hệ thần kinh thực vật thuộc cơ thể không thể tự điều chỉnh được.
Ngoài ra, nguyên nhân gây bệnh cũng có thể đến từ môi trường ô nhiễm, bị suy dinh dưỡng, cuộc sống áp lực và căng thẳng, bản thân có khuynh hướng lạm dụng các độc chất, thừa cân béo phì, uống nhiều bia rượu, thay đổi tư thế đứng hoặc ngồi đột ngột,….
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất:
- Người gặp những vấn đề về tim mạch: Bị suy tim, gặp những vấn đề liên quan đến van tim, nhịp tim chậm, bệnh mạch vành,… sẽ là điều kiện có thể làm khởi phát bệnh. Bởi ngăn chặn quá trình lưu thông máu, không đủ cung cấp đến các cơ quan khác trong cơ thể.
- Người bị mất nước: Cơ thể nếu bị mất nước sẽ trở nên yếu hơn, dễ mệt mỏi, chóng mặt, khiến cho huyết áp bị giảm đột ngột. Ngoài ra, nôn mửa, lạm dụng các loại thuốc lợi tiểu, sốt, tiêu chảy nặng, tập luyện quá sức hoặc vất vả cũng có thể là nguyên nhân gây ra hiện tượng này.
- Người đang bị nhiễm trùng nặng: Khi tình trạng nhiễm trùng ở trong cơ thể không được giải quyết sớm và triệt để sẽ có thể gây nhiễm khuẩn huyết. Sau đó, nhiễm trùng đi vào bên trong máu, đe dọa đến tính mạng của con người và triệu chứng huyết áp giảm sẽ được xem là sốc nhiễm khuẩn.
- Người bị thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể: Thiếu folate, vitamin B12 sẽ có thể gây ra tình trạng thiếu máu. Đồng nghĩa với cơ thể không thể sản xuất được đủ những tế bào máu đỏ nên gây hạ huyết áp.
- Phụ nữ có thai: Từ tuần đầu đến tuần thứ 24 của thai kì thì huyết áp tâm thu sẽ giảm khoảng 5 – 10 mmHg, huyết áp tâm trương có thể giảm mạnh hơn – khoảng 10 đến 15 mmHg. Nhưng không cần lo lắng, bởi đây là một điều rất bình thường, sau khi sinh con thì huyết áp sẽ trở lại trạng thái ổn định. Tuy nhiên, nếu kéo dài và không quay về mức cơ bản thì cần đến bệnh viện để kiểm tra.
- Người mắc những bệnh liên quan đến nội tiết: Người có tuyến giáp đang hoạt động quá mức, tuyến giáp kém,… sẽ có nguy cơ bị huyết áp thấp cao hơn người bình thường. Bên cạnh đó, nếu bị suy thượng thận, hạ đường huyết, tiểu đường,… cũng có khả năng mắc bệnh.
- Người bị mất máu: Chảy máu nội bộ, có vết thương lớn,… sẽ khiến cơ thể bị mất một lượng máu khá lớn. Dẫn đến huyết áp bị ảnh hưởng, sụt giảm một cách nghiêm trọng.
- Người bị sốc phản vệ: Thường có những phản ứng dị ứng rất nghiêm trọng, không chỉ làm hạ huyết áp mà còn có thể khiến việc hít thở gặp nhiều khó khăn. Nếu không được cấp cứu kịp thời, đúng phương pháp sẽ có thể gây tử vong.
- Người đang dùng các loại thuốc điều trị những bệnh lý khác: Thuốc lợi tiểu, Beta Blockers, thuốc chống trầm cảm, Alpha Blockers, thuốc chữa bệnh Parkinson, thuốc tim, Sildenafil, Nitroglycerine,… có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, trong đó có huyết áp thấp.
Bệnh được phân làm 4 loại:
- Huyết áp thấp tư thế đứng: Xảy ra khi thay đổi tư thế nằm, ngồi,… sang đứng một cách đột ngột, làm ảnh hưởng đến trọng lực, khiến máu đọng lại tại chân, chưa kịp trở về tim để đưa lên não. Hậu quả là gây chóng mặt, mờ mắt, choáng váng,… ở khoảng thời gian ngắn, nhưng nếu nặng sẽ bị ngất xỉu. Thường xảy ra nhiều nhất ở người già.
- Huyết áp thấp do shock: Xảy ra mỗi khi cơ thể phải nhận một hoặc nhiều kháng nguyên lạ. Lúc này, những cơ quan bên trong sẽ không được nhận đủ oxy & máu để có thể duy trì những hoạt động bình thường. Nếu không cấp cứu kịp thời sẽ khiến tính mạng bị đe dọa nghiêm trọng.
- Hạ huyết áp sau khi ăn: Thường xảy ra sau khi dùng bữa khoảng 1 đến 2 tiếng, chủ yếu là ở người lớn tuổi. Nguyên nhân là cơ thể không tăng được nhịp tim, không làm co được những mạch máu nên không duy trì được huyết áp trong mức ổn định, dẫn đến tình trạng là ngã, chóng mặt hoa mắt.
- Huyết áp thấp qua hệ thống thần kinh trung ương: Xảy ra khi đứng liên tục trong thời gian dài và gặp phổ biến nhất ở trẻ em. Bên cạnh đó, nguyên nhân gây hạ huyết áp còn có thể đến từ việc cảm xúc thay đổi một cách đột ngột.
Bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Theo thống kê, nếu bị huyết áp thấp liên tục trong 2 năm không can thiệp sẽ có nguy cơ bị mất trí nhớ cao hơn người bình thường gấp 2 lần và trong tổng số những người bị nhồi máu não thì người bị hạ đường huyết chiếm 30%, trong tổng số những ca bệnh nhồi máu cơ tim thì chiếm khoảng 25%.
Triệu chứng của bệnh huyết áp thấp
Hoa mắt, chóng mặt: Xuất hiện khi thay đổi các tư thế ngồi, nằm, đứng đột ngột hoặc đứng liên tục trong một khoảng thời gian dài. Lúc này, người bệnh sẽ cảm thấy những thứ xung quanh đang xoay tròn nhưng lại không thể nào kiểm soát được.
Giảm tập trung: Khi huyết áp xuống thấp, máu không đủ để cung tới não giống như bình thường, khiến cho những tế bào não thiếu chất dinh dinh dưỡng & oxy để duy trì các hoạt động. Do đó, khả năng tập trung bị giảm dần, ảnh hưởng không nhỏ đến công việc.
Buồn nôn: Thường xuyên có cảm giác lượm giọng, buồn nôn không rõ nguyên nhân.
Mệt mỏi: Xuất hiện nhiều nhất là ở buổi sáng với các biểu hiện là tinh thần uể oải và chân tay rã rời rất thiếu sức sống. Về cơ bản, chỉ cần được ngủ một giấc hoặc được nghỉ ngơi sẽ có thể cải thiện được tình hình. Tuy nhiên, vào buổi chiều hoặc tối sẽ tiếp tục xuất hiện trở lại dù cho bản thân không làm việc quá sức.
Khát nước: Khi huyết áp giảm, não sẽ phát tín hiệu để cơ thể uống bổ sung nhiều nước hơn. Mục đích là giúp huyết áp có thể tăng trở lại để quay về trạng thái ổn định.
Nhịp tim nhanh & nhịp thở nhanh, nông: Do huyết áp xuống thấp làm cho cơ thể bị thiếu oxy một cách nghiêm trọng. Dẫn đến việc phổi, tim phải tăng cường các hoạt động để có thể bù đắp lại được phần thiếu hụt.
Đau đầu: Được xem là triệu chứng gây cho người bệnh nhiều phiền toái nhất. Khi hoạt động thể lực một cách nặng nhọc hoặc não bị căng thẳng quá mức, cơn đau đầu sẽ trở nên nặng hơn ở những vị trí như đỉnh đầu,…. Khiến cho người bệnh vừa đau và vừa bị tê nhức.
Chân tay tê cóng, lạnh bên trong cơ thể: Nguyên nhân xuất phát từ việc cơ thể không duy trì được quá trình cung cấp máu & oxy tới da nên khiến thân nhiệt bị giảm, không được ổn định.
Mờ mắt: Thường xảy ra khi bệnh đã bước vào giai đoạn nghiêm trọng. Lúc này, thị lực sẽ giảm, không còn nhìn được mọi thứ xung quanh rõ ràng. Nếu xảy ra đột ngột, nhất là khi đang lưu thông trên đường sẽ cực kì nguy hiểm.
Ngất: Là tình trạng cơ thể bị mất ý thức một cách đột ngột nên nếu không phòng tránh được kịp thời sẽ có thể khiến cơ thể chấn thương, gãy xương,….
Trầm cảm: Khi bị bệnh, sẽ thường có tâm trạng buồn bã và uể oải, thậm chí là gặp các vấn đề liên quan đến tâm lí như trầm cảm.
Cách chữa trị huyết áp thấp
Tùy tình trạng nhẹ hoặc nặng mà có thể chọn sơ cứu tại chỗ, chữa trị bằng thuốc tây hoặc áp dụng các bài thuốc Đông Y. Đối với những cách cải thiện sức khỏe từ bên trong thì cần lưu ý tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi dùng để vừa đảm bảo hiệu quả, vừa không gây nguy hiểm cho cơ thể.
Sơ cứu tại chỗ
Cho người bệnh nằm tại một nơi sạch sẽ và thoáng mát với tư thế là đầu hơi thấp và hai chân nâng cao. Tiếp đến là cho ăn một viên socola hoặc uống trà gừng/cà phê, mục đích là làm cho khối lượng tuần hoàn ở cơ thể tăng lên.
Sau đó, có thể kết hợp thêm những biện pháp hỗ trợ khác. Ví dụ như day huyệt thái dương của người bệnh (sử dụng 2 ngón tay để massage nhẹ nhàng vùng huyệt thái dương cuối mi mắt và day đi day lại rồi tăng dần lực mạnh hơn trong 20 đến 50 lần), vuốt trán (vuốt từ vị trí giữa trán đi qua 2 bên khoảng 30 lần liên tục) hoặc day huyệt phong trì.
Chữa trị bằng thuốc tây
Đối với những trường hợp hạ huyết nhẹ, hoàn toàn có thể sơ cứu tại nhà do không quá nguy hiểm. Nhưng nếu có các triệu chứng nặng như đổ nhiều mồ hôi, tim đập không đều hoặc nhanh bất thường, tầm nhìn bị hạn chế hoặc có vấn đề, mê sảng,… thì buộc phải đưa đến bệnh viện để thăm khám, điều trị.
Tại đây, bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ sử dụng những dụng cụ chuyên dụng để tiến hành đo áp lực máu nhằm đưa ra chuẩn đoán chính xác nhất. Bên cạnh đó, sẽ đề xuất người bệnh thực hiện thêm một số xét nghiệm với mục đích là tìm ra các nguyên nhân gây ra huyết áp thấp để có những biện pháp can thiệp phù hợp, giúp đường huyết nhanh ổn định và sớm phục hồi lại sức khỏe bình thường.
- Xét nghiệm máu: Giúp biết được lượng đường ở trong máu, số lượng hồng cầu và các thông tin khác liên quan đến sức khỏe tổng quát.
- Nghiệm pháp bàn nghiêng: Giúp chuẩn đoán được nguyên nhân khiến người bệnh bị ngất.
- Điện tâm đồ ECG: Giúp kiểm tra nhịp tim, lượng máu đi đến những cơ quan ở trong cơ thể.
Sau đó, bác sĩ sẽ có thể chỉ định người bệnh dùng một số loại thuốc điều trị hoặc hỗ trợ như Ephedrin, Pantocrin, Heptamyl, Bioton, Midodrine, Fludrocortisone,…. Mỗi loại thuốc sẽ có một công dụng riêng và sẽ được cho dùng với liều lượng khác nhau để phù hợp nhất với sức khỏe và có thể đem đến hiệu quả cao nhất. Cho nên, tuyệt đối không được tự ý sử dụng nếu không muốn gặp các tác dụng phụ nguy hiểm.
- Ephedrin: Tác động gián tiếp/trực tiếp lên trên những thụ thể adrenergic. Công dụng chính là co mạch và tăng huyết áp dựa trên cơ chế là tăng lưu lượng tim, co mạch ngoại vi.
- Pantocrin: Được sản xuất bởi Nga. Công dụng là kích thích tim mạch và bồi bổ cơ thể.
- Heptamyl: Là một loại thuốc trợ tim mạch, có thể giúp sức bóp của tim được tăng cường nên thường được dùng để đẩy lùi những triệu chứng khi bị hạ đường huyết.
- Bioton: Giúp tăng trí lực và thể lực, chống tình trạng suy nhược cơ thể.
- Midodrine: Giúp co mạch máu, tăng dần huyết áp để huyết áp trở về trạng thái bình thường.
- Fludrocortisone: Giúp lượng máu trong cơ thể được tăng cường, góp phần giúp quá trình điều trị đạt được hiệu quả cao và nhanh nhất.
Áp dụng các bài thuốc Đông Y
Huyết áp thấp được giới Y Học Cổ Truyền chia làm 3 thể cơ bản là thể khí huyết hư, thể tâm dương hư, thể khí hư và dương hư. Mỗi thể sẽ được điều trị bằng một bài thuốc Đông Y tương ứng, không giống nhau. Chỉ cần kiên trì áp dụng và làm theo đúng hướng dẫn thì sau một thời gian ngắn sẽ thấy được những thay đổi tích cực ở cơ thể.
1. Bài thuốc chữa thể khí huyết hư
Áp dụng khi người bệnh có các triệu chứng như hoa mắt, ngại nói, chất lưỡi nhợt, mạch tế sác, đầu váng, ù tai, tinh thần mệt mỏi và/hoặc rêu lưỡi mỏng.
Chuẩn bị: 15 gram đảng sâm, 12 gram sơn thù, 12 gram mạch môn đông, 12 gram kỷ tử, 10 gram ngũ vị tử, 10 gram cam thảo và 12 gram sinh địa.
Cách thực hiện: Cho các dược liệu vào ấm và cùng với một lượng nước vừa đủ để sắc lấy nước uống. Một ngày dùng một thang, liên tục trong 7 đến 10 ngày để đạt được kết quả tốt nhất.
2. Bài thuốc điều trị thể tâm dương hư
Khi tinh thần mệt mỏi, mạch nhỏ và yếu, chân tay lạnh hoặc/và tim hồi hộp thì khả năng cao người bệnh đã bị huyết áp thấp thể tâm dương hư. Lúc này có thể áp dụng bài thuốc từ các dược liệu đông y để cải thiện sức khỏe từ bên trong và hạn chế, ngăn ngừa tối đa bệnh tái phát.
Chuẩn bị: 15 gram nhục quế, 25 gram ngũ vị tử, 15 gram quế chi và 15 gram cam thảo chích.
Cách thực hiện: Đem dược liệu đi sắc lấy nước và uống hết trong ngày, không để qua đêm. Sau một liệu trình 7 – 10 ngày dùng liên tục, các triệu chứng của bệnh sẽ có dấu hiệu cải thiện tích cực.
3. Bài thuốc chữa trị thể khí hư và dương hư
Áp dụng bài thuốc khi cơ thể có những biểu hiện như thở gấp, mệt mỏi, chân tay lạnh, hoạt tinh, mạch trầm tế vô lực, sắc mặt nhọt, ngại nói, vô lực, di dinh, chất lưỡi bệu và có rêu trắng. Liên tục trong 10 ngày huyết áp sẽ ổn định hơn và sức khỏe cũng có những chuyển biến khả quan.
Chuẩn bị: 20 gram ngũ vị tử, 10 gram mạch môn đông, 30 gram hoàng kỳ, 30 gram đẳng sâm và 3 gram sài hồ bắc.
Cách thực hiện: Cho tất cả dược liệu vào ấm cùng với một lượng vừa đủ. Bắt lên bếp và nấu đến khi hỗn hợp sắc lại thì rót ra chén và uống hết trong ngày, bỏ phần bả. Liều lượng tối đa là 1 lần 1 thang trong 1 ngày.
Cách ngăn ngừa huyết áp thấp
Bệnh có thể đe doạ đến tính mạng khi không phát hiện sớm, không điều trị kịp thời và không có phương pháp chăm sóc phù hợp. Cho nên, tốt nhất vẫn là ngăn ngừa trước để bảo vệ cơ thể, giúp sức khoẻ luôn ổn định.
Về thói quen sinh hoạt:
- Ngủ đủ giấc và không thức khuya, phải đảm bảo không ít hơn 7 – 8 giờ/ngày và khi ngủ nên giữ ấm cho cơ thể.
- Ưu tiên tắm nước nóng thay cho nước lạnh để quá trình lưu thông máu được tăng cường, nhưng lưu ý không tắm quá lâu để tránh cảm lạnh.
- Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, tối thiểu là 15 phút/ngày. Gợi ý là có thể đánh cầu lông, chơi bóng bàn hoặc đi bộ. Tránh các bộ môn như điền kinh, nhảy hoặc nhào lộn bởi sẽ dễ gây chóng mặt. Đồng thời, không hoạt động ở ngoài trời nếu nhiệt độ đang cao.
- Không thay đổi tư thế một cách đột ngột, nên thực hiện từ từ để cơ thể kịp làm quen và thích ứng. Ngoài ra, khi nằm ngủ nên để chân cao và gối đầu thấp.
- Cố gắng giữ tinh thần luôn thoải mái, thư thái, vui vẻ và lạc quan. Tránh lo lắng, buồn rầu, chán nản, sợ hãi hoặc xúc động mạnh để hạn chế tối đa việc khởi phát bệnh huyết áp thấp.
Về chế độ dinh dưỡng:
- Ăn đủ bữa và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Tốt nhất là nên ăn nhiều bữa nhỏ trong một ngày và hạn chế các thực phẩm chứa nhiều tinh bột (gạo, bánh mỳ, khoai tây,…).
- Hạn chế hoặc không ăn những loại thực phẩm lợi tiểu như râu ngô, bí ngô, rau cải hoặc dưa hấu.
- Dung nạp đủ muối cho cơ thể, khoảng 10 – 15 gram/ngày.
- Bổ sung thêm những loại thực phẩm giàu vitamin C, vitamin B, protein hoặc ưu tiên ăn những món ăn làm tăng huyết áp nếu huyết áp có dấu hiệu xuống thấp. Chẳng hạn như nước chè đặc, bột tam thất, hạt sen, táo tàu, nho khô, trà cam thảo, cà phê, nước sâm, rau cần tây, long nhãn, hạnh nhân, gừng,….
- Uống nhiều nước để tăng thể tích máu và làm giảm các nguyên nhân tiềm ẩn có thể gây ra bệnh. Bên cạnh đó, còn giúp cơ thể không bị mất nước, nhưng cần tránh dùng những loại đồ uống có cồn, nên sử dụng nước lọc, nước ép,….
Mặt khác, phải thường xuyên kiểm tra và theo dõi huyết áp, nhất là khi bước sang độ tuổi từ 50 trở đi bởi khi bị huyết áp thấp sẽ rất dễ chuyển thành huyết áp cao hoặc ngược lại. Cách thực hiện là dùng các máy đo chuyên dụng tại nhà hoặc khám sức khoẻ tổng quát theo định kỳ tại những bệnh viện, phòng khám uy tín để kịp thời phát hiện những vấn đề bất thường trong cơ thể.
Bài viết tổng hợp những thông tin có liên quan đến bệnh huyết áp thấp, bạn có thể tham khảo để có thể nhận biết được đúng tình trạng sức khỏe và có thể áp dụng những cách cơ bản an toàn, phù hợp với bản thân để xử lí kịp thời trong các trường hợp cần thiết. Hãy luôn nhớ rằng, phải luôn chăm sóc chính mình để thật khỏe mạnh và không gặp các vấn đề không mong muốn.
BÀI VIẾT CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Nhận tư vấn từ hội động chuyên môn của Đông Trùng Hạ Thảo VietFarm
- Đặt lịch nhanh chóng
- Tư vấn miễn phí
- Nhận quà tặng hấp dẫn
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!